Najbliższe artykuły chciałbym poświęcić publikacji Leech i wsp. (2022). W bardzo ciekawy i praktyczny sposób opisuje mechanizmy nauczania motorycznego. Zanim zaczniemy je omawiać, to w tym artykule chciałbym przedstawić jego definicję.
Nauczanie motoryczne zostało opisane jako zestaw procesów związanych z praktyką lub doświadczeniem, prowadzących do realnie trwałych zmian w zdolności do wykonywania umiejętnych (z ang. skilled) działań.
Składają się na nie poniższe elementy:
- uczenie się jest procesem nabywania zdolności do umiejętnego działania;
- uczenie się wynika z doświadczenia lub praktyki;
- uczenia się nie można zmierzyć bezpośrednio – zamiast tego wnioskuje się o nim na podstawie zachowania;
- uczenie się powoduje względnie trwałe zmiany w zachowaniu; dlatego krótkoterminowe zmiany nie są uważane za uczenie się.
Opanowywanie nowych umiejętności ruchowych obejmuje więcej niż tylko procesy motoryczne. Zalicza się do tego również naukę nowych strategii odczuwania, a także poruszania się. Tak więc nauczanie motoryczne, podobnie jak kontrola motoryczna, wyłania się z mechanizmów percepcji/poznania/działania. Proces ten można opisać także jako poszukiwanie rozwiązania zadania, które jest efektem interakcji jednostki z zadaniem i środowiskiem. Rozwiązania zadań to nowe strategie postrzegania i działania (Shumway-Cook A. i Woollacott MH (2017)).
Dynamiczny rozwój metod obrazowania układu nerwowego, a także wiedzy z zakresu nerufizjologii i neuroanatomii, pozwoliło lepiej zobrazować i wytłumaczyć zjawisko neuroplastyczności. To ono jest podstawą przyswajania nowych umiejętności ruchowych, które są efektem nauczania motorycznego. Dzięki temu stało się ono nieodłączonym elementem praktyki fizjoterapeutycznej, szczególnie w obszarze neurorehabilitacji.
Wyróżnia się cztery szczegółowo przebadane mechanizmy ludzkiego nauczania motorycznego (Leech i wsp. (2022)) (Ryc. nr 1):
- zależne od użycia (z ang. use dependent)
- instruktywne (z ang. instrtuctive)
- wzmocnienie (z ang. reinforcement)
- adaptacja sensomotoryczna (z ang. sensorimotor adaptation)
W kolejnych artykułach opiszę każdy z nich.
Bibliografia:
- Leech KA, Roemmich RT, Gordon J, Reisman DS, Cherry-Allern KM. Updates in Motor Learning: Implications for Physical Therapist Practice and Education. Physical Therapy. 2022;102:1-9.
- Shumway-Cook A, Woollacott MH. Motor Control. Translating Research Into Clinical Practice. Fifth Edition. Wolters Kluwer. 2017.